فایل الکترونیکی کتاب
نسل «اول» شیوه نامۀ حل اختلاف قراردادی وزارت نفت
دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
شماره: 221-2-1/28 | تاریخ: 14/01/1387 |
بأسمه تعالی
معاونین محترم وزیر و مدیران عامل شرکت‌های اصلی
مدیران عامل محترم شرکت‌های فرعی
موضوع: دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
با سلام،
به منظور سازمان‌دهی و تسریع در حلّ و فصل اختلافات قراردادی در پایین‌ترین سطح ممکن، به پیوست «دستورالعمل حلّ اختلافات قراردادی» ابلاغ می‌گردد.
لازم است متن دستورالعمل عیناً جایگزین ماده «حلّ اختلاف» در شرایط عمومی پیمان‌های شرکت‌های تابعۀ وزارت نفت شده و مواد مربوط به «فسخ پیمان» یا «برکناری پیمانکار» به حسب مورد، بر اساس مفاد این دستورالعمل اصلاح شود.
در خصوص اختلاف قراردادهای جاری، طرفین قرارداد می‌توانند با توافق هم دستورالعمل ابلاغی را مبنای حلّ اختلاف خود قرار دهند.
غلامحسین نوذری
وزیر نفت
دستورالعمل حلّ اختلاف در قراردادهای شرکت‌های تابعه وزارت نفت
متن حاضر با عنوان «حلّ اختلاف»[1] جایگزین متون قبلی در شرایط عمومی پیمان‌های شرکت‌های اصلی و فرعی می‌شود.
«هرگاه در اجرا یا در تفسیر مُفاد پیمان بین دو طرف قرارداد اختلاف‌نظر پیش آید به منظور حلّ اختلاف بین دو طرف پیمان لازمست به شرح روش‌های زیر اقدام گردد.
1- حلّ اختلاف در شرکت‌های فرعی/اصلی
در صورت بروز هرگونه اختلاف ناشی از اجرا و تفسیر مُفاد قرارداد که بین دو طرف حلّ و فصل نشود، موضوع به هیأتی سه نفره متشکل از نمایندگان دو طرف پیمان و یک نفر نماینده هیأت‌‌مدیره شرکت اصلی ارجاع می‌گردد تا در خصوص موارد زیر تصمیم‌گیری نماید.
1- در صورتی که اختلاف به دلیل برداشت متفاوت از متون بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها باشد هیأت حلّ اختلاف موضوع را از مرجع صدور بخشنامه و دستورالعمل استعلام نموده و پاسخ آن مرجع را به دو طرف پیمان ابلاغ می‌نماید و دو طرف طبق آن عمل می‌نمایند.
2- در صورتی که اختلاف ناشی از اجرا یا تفسیر مُفاد قرارداد باشد، این هیأت بر اساس مُفاد قرارداد فیمابین، مقرّرات و بخشنامه‌های مربوط، موارد اختلاف را بررسی و تصمیم خود را اعلام می‌نماید.
3- در صورتی که پاسخ استعلام از مرجع صدور بخشنامه یا تصمیم هیأت حلّ اختلاف، مورد توافق طرفین پیمان قرار بگیرد پاسخ استعلام یا تصمیم هیأت، جهت اجرا به بالاترین مقام همان شرکت، اعلام می‌گردد. در صورتی که یکی از طرفین یا هر دو، پاسخ استعلام یا تصمیم هیأت را تبعیت ننماید، موضوع به «هیأت عالی حلّ اختلاف» ارجاع می‌گردد.
2- هیأت عالی حلّ اختلاف
در صورتی‌که موضوع اختلاف در هیأت حلّ اختلاف شرکت‌های فرعی و اصلی، حلّ و فصل نشود مراتب به همراه مدارک و مستندات طرفین و نظرات هیأت حلّ اختلاف مربوط به هیأت عالی حلّ اختلاف متشکل از یک نفر نمایندۀ وزیر نفت، اعضای هیأت حلّ اختلاف مربوط و یک نفر نمایندۀ «شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی، حرفه‌ای کشور»[2]، ارجاع می‌گردد. این هیأت بر اساس مُفاد قرارداد فیمابین، مقرّرات و بخشنامه‌های مربوط، موارد اختلاف را بررسی و تصمیم خود را اعلام نموده و طرفین بر اساس نظر اعلام‌شده عمل می‌نمایند.
تبصره 1- دبیرخانه هیأت عالی حلّ اختلاف در معاونت امور مهندسی و ساخت داخل وزارت نفت می‌باشد.
تبصره 2- جلسات هیأت‌های حلّ اختلاف با حضور تمامی اعضا رسمیت یافته و با اکثریت آراء تصمیم‌گیری می‌شود و هیأت‌های حلّ اختلاف در تمام مراحل می‌توانند از کارشناسان خبره در رشته‌های مختلف از جمله حقوقی و قراردادی به عنوان مشاور استفاده نمایند.
تبصره 3- در صورتی که یکی از طرفین یا هر دو از تصمیم هیأت عالی حلّ اختلاف تبعیت ننمایند، هر یک از آن‌ها می‌توانند موضوع را به شورای عالی فنّی ارجاع دهند و طبق نظر شورا عمل نمایند، همچنین می‌توانند موضوع را به دادگاه‌های صالحۀ ایران ارجاع دهند.»
سایر موارد:
1- فسخ پیمان (مانند موضوع ماده 46 شرایط عمومی پیمان‌های صنعت نفت به روش فهرست‌بهاء)[3] و برکناری پیمانکار (مانند موضوع ماده 68 پیمان‌های EPC,PC,EP)[4]و[5] به استثناء موارد مربوط به واگذاری پیمان به شخص ثالث و یا ممنوعیت قانونی پیمانکار که در شرایط عمومی پیمان‌ها مندرج است، از مصادیق اختیارات هیأت عالی حلّ اختلاف بوده و منوط به تأیید آن هیأت خواهد بود.
2- درمورد طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای حلّ هرگونه اختلاف بر اساس ماده 53 شرایط عمومی پیمان[6] (برای پیمان‌های C) و براساس ماده 75 شرایط عمومی پیمان[7] (برای پیمان‌های FPC,PC,EP) منتشره از طرف معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری انجام خواهد شد.
متمّم دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
شماره: 67420-1/28 | تاریخ: 03/03/1388 |
بأسمه تعالی
معاونین محترم وزیر و مدیران عامل شرکت‌های اصلی
مدیران عامل محترم شرکت‌های فرعی
موضوع: متمّم دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
با سلام،
پیرو ابلاغ دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی به شماره ۲۲۱-۲-1/28 مورّخ 14/01/1387 متن زیر به منظور تکمیل دستورالعمل پیش‌گفته ابلاغ می‌گردد.
در صورت عدم حضور پیمانکار (نماینده طرف پیمان) در جلسات هیأت عالی حلّ اختلاف ظرف مدّت مقرر، رسیدگی به موضوع از دستور کار هیأت خارج شده و شرکت طرف قرارداد با پیمانکار، می‌تواند رأساً بر اساس شرایط قرارداد تصمیم‌گیری نموده و عندالاقتضاء با احراز تقصیر پیمانکار، نسبت به فسخ قرارداد و یا برکناری پیمانکار اقدام کند.
غلامحسین نوذری
وزیر نفت
ابلاغیه آئین‌نامه اجرائی دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
شماره: 70554-1/28 | تاریخ: 05/03/1388 |
بأسمه تعالی
معاونین محترم وزیر و مدیران عامل شرکت‌های اصلی
مدیران عامل محترم شرکت‌های فرعی
موضوع: آئین‌نامه اجرائی دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی
با سلام،
به پیوست آئین‌نامه اجرائی دستورالعمل حلّ اختلاف قراردادی ابلاغیه شماره ۲۲۱-۳-1/28 مورّخ 14/01/87 جهت تسریع در حلّ و فصل قراردادهای منعقده در وزارت نفت، ابلاغ می‌گردد.
غلامحسین نوذری
وزیر نفت
آئین‌نامه اجرایی دستورالعمل حلّ اختلاف در قراردادهای شرکت‌های تابعه وزارت نفت
شماره: 221-2-1/28 | تاریخ: 14/01/1387 |
1- تعاریف
1-1- شرکت اصلی: منظور از شرکت اصلی، شرکت‌های چهارگانه نفت، گاز، پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی می‌باشد که مدیران عامل آن‌ها، معاونین وزیر نفت نیز هستند.
1-2- شرکت فرعی: منظور از شرکت فرعی، شرکتی است که تابعه یکی از شرکت‌های اصلی می‌باشد و بیش از ۵۰% سرمایه آن، متعلّق به دولت باشد.
1-3- هیأت حلّ اختلاف سه نفره: این هیأت شامل سه نماینده به ترتیب نماینده هیأت‌‌مدیره شرکت اصلی و نماینده کارفرما (امضاءکننده یک طرف قرارداد و یا نماینده معرّفی‌شدۀ تام‌الاختیار وی) و نماینده پیمانکار (امضاءکننده طرف دیگر پیمان و یا نماینده معرّفی‌شدۀ تام‌الاختیار وی) می‌باشد.
1-4- هیأت عالی حلّ اختلاف: این هیأت شامل پنج نماینده به ترتیب نماینده وزیر نفت، نماینده هیأت‌‌مدیره شرکت اصلی در هیأت حلّ اختلاف، نماینده کارفرما، نماینده پیمانکار و نماینده شورای هماهنگی تشکّل‌های مهندسی صنفی حرفه‌ای کشور می‌باشد.
2- در صورت عدم حلّ اختلاف بین طرفین پیمان، هر یک از دو طرف می‌توانند ارجاع موضوع اختلاف به هیأت سه‌نفرۀ حلّ اختلاف را از مدیرعامل شرکت اصلی مربوط و یا مرجع/ مراجع تعیین‌شده توسط شرکت اصلی درخواست نمایند.
3- مدیرعامل شرکت اصلی و یا مرجع/ مراجع تعیین‌شده توسط شرکت اصلی در صورت وصول مورد اختلاف، مراتب را به نماینده هیأت‌‌مدیره در شرکت اصلی حداکثر ظرف مدّت سه هفته ارجاع می‌دهد.
4- نمایندۀ هیأت‌‌مدیره شرکت اصلی در هیأت حلّ اختلاف، رئیس این هیأت محسوب شده و دعوت به جلسات رسیدگی و هرگونه استعلام و مکاتبات لازم با عنوان هیأت حلّ اختلاف توسط وی انجام می‌پذیرد و همچنین کلیه صورت‌جلسات و نتایج استعلام‌ها و تصمیمات متخذۀ هیأت به طرفین پیمان و مدیرعامل شرکت اصلی/ فرعی برای اقدام مقتضی توسط وی ارسال می‌گردد.
5- مدیرعامل شرکت اصلی/ فرعی موارد توافق‌شدۀ طرفین را جهت اجرا به کارفرما ابلاغ و کارفرما نیز حداکثر ظرف مدّت سه هفته، عيناً موارد را به طرف پیمان ابلاغ می‌نماید.
6- مدیرعامل شرکت اصلی/ فرعی و یا رئیس هیأت سه‌نفره مواردی را که مورد توافق طرفین قرار نگرفته باشد، حداکثر ظرف مدّت سه‌هفته از طریق نماینده وزیر نفت، به هیأت عالی حلّ اختلاف ارجاع می‌نماید.
7- نماینده وزیر نفت در هیأت عالی حلّ اختلاف، رئیس هیأت محسوب شده و دعوت به جلسات به منظور رسیدگی به موارد ارجاع شده و اعلام نتایج و تصمیمات متخذه (از طریق دبیرخانه هیأت عالی حلّ اختلاف) بعهده وی می‌باشد.
8- موارد اختلافی که در هیأت عالی حلّ اختلاف مورد توافق طرفین قرار گیرد، توسط نماینده وزیر نفت به مدیرعامل شرکت اصلی/ فرعی مربوط جهت اجرا ابلاغ می‌گردد و مدیرعامل شرکت اصلی/ فرعی نیز حداکثر ظرف مدّت سه‌هفته از طریق مقتضی، موضوع را عیناً به طرفین پیمان ابلاغ می‌نماید.
9- محلّ دبیرخانۀ هیأت عالی حلّ اختلاف وزارت نفت، معاونت مهندسی و ساخت داخل و محلّ دبیرخانۀ هیأت عالی حلّ اختلاف شرکت ملّی مناطق نفت‌خیز و شرکت‌های تابعه مربوطه در مناطق نفت‌خیز می‌باشد.
10- کلیه شرکت‌های تابعۀ وزارت نفت، ملزم به ارائه نتایج تصمیمات نهائی در مورد حلّ اختلاف قراردادهای خود به دبیرخانه هیأت عالی حلّ اختلاف وزارت نفت می‌باشند.
[1] .Dispute Resolution Clause- بند حلّ اختلاف (در قرارداد)
[2]. اعضاء شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی، حرفه‌ای کشور:
سندیکای شرکت‌های ساختمانی؛ سندیکای شرکت‌های تأسیساتی و صنعتی ایران؛ جامعۀ مهندسان مشاور ایران؛ کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران؛ انجمن شرکت‌های راهسازی ایران؛ سندیکای صنعت برق ایران؛ انجمن انبوه‌سازان مسکن؛ انجمن مدیران فنّی و اجرایی؛ انجمن شرکت‌های مهندسی و پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی؛ انجمن مهندسان مشاور معمار و شهرساز؛ کانون طراحی مهندسی و طراحی مونتاژ ایران؛ انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان؛ انجمن شرکت‌های اتوماسیون صنعتی؛ انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی ایران؛ انجمن شرکت‌های بازرسی فنّی و آزمایش‌های غیر مخرّب ایران؛ انجمن شرکت‌های مهندسی و ساخت (صنایع نفت و نیرو)؛ انجمن صادرکنندگان خدمات فنّی و مهندسی ایران؛ انجمن شرکت‌های صنعت آب و فاضلاب.
[3]. منظور، موارد فسخ پیمان (خیار شرط) مندرج در «ماده 46» موافقت‌نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان کارهای صنعت نفت به روش فهرست‌بهاء (نشریۀ 031 معاونت امور مهندسی و فن‌آوری؛ موضوع بخشنامۀ شمارۀ 2783-1/28ب مورّخ 06/08/1383 وزیر نفت) است.
[4]. منظور، موارد برکناری پیمانکار، مندرج در «ماده 68» قرارداد همسان EP برای کارهای صنعتی «مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، به‌صورت توأم» (نشریۀ 006 معاونت امور مهندسی و فن‌آوری؛ موضوع بخشنامۀ شمارۀ 2046-1/28 مورّخ 16/06/1381 وزیر نفت) و قرارداد همسان PC برای کارهای صنعت5ی «تأمین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب به‌صورت توأم» (نشریۀ 007 معاونت امور مهندسی و فن‌آوری؛ موضوع بخشنامۀ شمارۀ 2045-1/28 مورّخ 16/06/1381 وزیر نفت)، همراه با دستورالعمل ضوابط اجرای پروژه‌های موصوف (موضوع بخشنامۀ شماره م‌ف/206/812 مورّخ 24/06/1381 وزیر نفت) و موافقت‌نامه، پیوست‌ها، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌های مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب به طور توأم EPC (نشریۀ 5490 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی – معاونت فنّی وزارت نفت؛ موضوع بخشنامۀ شمارۀ 7105/54-18929/105 مورّخ 14/11/1380 معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) است.
[5]. موضوع «بند الف» از بخشنامۀ شمارۀ 275406/1400 مورّخ 19/07/1400 معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت ناظر به بخشنامه شمارۀ 104768/1400 مورّخ 08/03/1400 سازمان برنامه و بودجه:
الف. مفاد ماده ۶۸ در بخشنامه شماره 104768/1400 مورّخ 08/۰۳/1400 سازمان برنامه و بودجه جایگزین مفاد زیر می‌گردد:
۱- ماده ۶۸ در شرایط عمومی پیمان‌های مهندسی تأمین کالا و تجهیزات ساختمان و نصب به صورت توأم (EPC) به شماره 7105/18929-54/105 مورّخ 14/۱۱/1380 (نشریه ۵۴۹۰).
2- ماده ۶۸ در شرایط عمومی پیمان‌های تأمین کالا و تجهیزات ساختمان و نصب به صورت توأم (PC) به شماره 183403/101 مورّخ 05/۱۰/1383 (نشریه ۰۰۷ وزارت نفت).
۳- ماده ۴۷ شرایط عمومی پیمان‌های مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب (EPC) اختصاصی صنعت نفت به شماره 123787/98 مورّخ 26/۰۳/1398.
[6]. «ماده 53» شرایط عمومی پیمان (حلّ اختلاف) نشریۀ 4311 (موضوع بخشنامۀ شمارۀ 842/54–1088/102 مورّخ 03/03/1378 سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور):
الف. هرگاه در اجرا يا تفسير مُفاد پيمان بين دو طرف اختلاف نظر پيش آيد، دو طـرف مي‌توانند براي حـلّ سريــع آن، قبـل از درخواست ارجاع موضوع يا موضوعات مورد اختلاف به داوري طبق بند «ج» بـر حسب مورد، به روش تعيين‌شده در بندهاي 1 و2 عمل نمايد.
1- در مورد مسائل ناشي از برداشت متفاوت دو طرف از متون بخشنامه‌هايي كه به استناد «ماده 23» قانون برنامه و بودجه از سوي سازمـان برنامه و بودجه ابلاغ شده است، هر يك از دو طرف از سازمان برنامه و بودجه چگونگـي اجـراي بخشنامه مربوط را استعلام نمايد و دو طرف طبق نظري كه از سوي سازمان برنامه و بودجه اعلام مي‌شود، عمل كنند.
2- در مورد اختلاف نظرهايي كه خارج از شمول بند1 است، رسيدگي و اعلام نظر دربارۀ آن‌ها به كارشناس يا هيأت كارشناسي منتخب دوطـرف واگذارشود و دو طرف طبق نظري كه از سوي كارشناس يا هيأت‌كارشناسي، در چارچوب پيمان و قوانين و مقرّرات مربوط اعلام مي‌گردد، عمل كنند.
ب. در صـورتي‌كه دو طرف در انتخاب كارشناس يا هيأت كارشناسي موضوع بند2، به توافق نرسند يا نظر اعلام‌شده طبق بندهاي 1و2، مورد قبول هر يك از دو طرف نباشد، براي حلّ اختلاف طبق بند «ج» اقدام مي‌گردد.
ج. هرگاه در اجرا يا تفسير مُفاد پيمان بين دو طرف اختلاف نظر پيش آيد، هريك از طرف‌ها مي‌تواند درخواست ارجاع موضوع يا موضوعات مورد اختلاف به داوري را به رئيس سازمان برنامه و بودجه ارائه نمايد.
تبصره 1- چنانچـه رئيس سازمان يادشده با تقاضاي مورد اشاره موافقت نمود، مرجع حلّ اختلاف، شوراي عالي فني خواهد بود.
تبصره 2- رسيدگي و اعـلام نظر شوراي عالي فني، در چارچوب پيمان و قوانين و مقرّرات مربوط انجام مي‌شود. پس از اعلام نظر شوراي ياد شده، طرف‌ها بر طبق آن عمل مي‌نمايند.
د. ارجاع موضوع يا موضوعات موردِ اختلاف به شوراي عالي فني، تغييراتي در تعهدات قراردادي دو طرف نمي‌دهد و موجب آن نمي‌شود كه يكي از دو طرف به تعهدات قراردادي خويش عمل نكند.
[7]. «ماده 75» شرایط عمومی پیمان (حلّ اختلاف) موضوع بخشنامۀ شمارۀ 62703/101 مورّخ 14/04/1383 (موافقت‌نامه، پیوست‌ها، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌های مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، به‌صورت توأم EP) و بخشنامۀ شمارۀ 183406/101 مورّخ 05/10/1383 (موافقت‌نامه، پیوست‌ها، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌های تأمین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب به‌صورت توأم PC برای کارهای صنعتی) و بخشنامۀ شمارۀ 7105/54-18929/105 مورّخ 14/11/1380 (موافقت‌نامه، پیوست‌ها، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌های مهندسی، تأمین کالا و تجهیزات، ساختمان و نصب به‌صورت توأم EPC) سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور:
دو طرف، باید نهایت کوشش خود را برای حلّ اختلاف بین خود در رابطه با این پیمان، به طور دوستانه به کار برند. هر گونه اختلاف ناشی از پیمان را که نتوان به صورت دوستانه بین دو طرف حلّ و فصل کرد، به هیأتی متشکل از نمایندۀ وزیر یا بالاترین مقام کشوری سازمان کارفرما (در مورد کارفرماهایی که تابع هیچ‌یک از وزارتخانه‌ها نیستند) و نمایندگان دو طرف پیمان، ارجاع می‌شود. در صورتی که نسبت به مورد اختلاف توافق حاصل نشود، موضوع باید در دادگاه‌های صالحۀ ایران، حلّ و فصل گردد.)
