فایل الکترونیکی کتاب
دستورالعمل بررسی و حلّ اختلاف قراردادی آب و فاضلاب کشور
دستورالعمل بررسی و حلّ اختلاف قراردادی آب و فاضلاب کشور
شماره: 6366/10097 | تاریخ: 27/03/1397 |
۱- هدف و کاربرد
به موجب اختیارات ناشی از «بند ۵» از «ماده ۷»[1] ذیل اساسنامه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور مصوّب 04/۱۲/1381 هیأت محترم وزیران و ماده ۱۷ قانون تشکیل شرکت‌های آب و فاضلاب شهری[2] و به منظور ساماندهی فعالیّت‌های تصدّی مدیریت صحیح نظارت و ارائه راهکارهای مشورتی و مشاوره‌ای کاهش دعاوی پیمانکاران مشاوران سازندگان در مراجع قضایی این دستورالعمل به عنوان ساز و کاری مشورتی و مشاوره‌ای برای بررسی اختلافات قراردادی ابلاغ می‌گردد.
این دستورالعمل جهت بررسی و حلّ اختلافات به روش دوستانه نظیر «بند الف» از «ماده ۵۳» شرایط عمومی پیمان[3] تدوین شده است که در صورت ضرورت، طرفین با استفاده از ساز و کار این دستورالعمل و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه سعی لازم و کافی خود را در جهت حل و فصل اختلافات قراردادی به کار می‌گیرند.
لازم به ذکر است که مفاد این دستورالعمل از شمول حل و فصل دعاوی به طریقه داوری خارج بوده و صرفاً در مقام بر طرف کردن اختلافات حادث شده در چارچوب روش‌های جایگزین حلّ اختلاف دوستانه با رعایت قوانین و مقررات مورد عمل قرار خواهد گرفت.
۲- محدوده اجرا
محدوده اجرای این دستورالعمل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و شرکت‌های آب و فاضلاب شهری می‌باشد.
3- مسئولیت‌ها و ارکان بررسی اختلاف
به منظور ارائه مشاوره و راهکار مشورتی با بررسی اختلاف فی‌مابین هر یک از شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و عوامل اجرایی (مشاور، پیمانکار و تأمین‌کننده)، هیأت عالی بررسی اختلاف در شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و همچنین هیأت استانی بررسی اختلاف در شرکت‌های آب و فاضلاب شهری با اعضاء و شرح وظایفی که در ادامه خواهد آمد تشکیل می‌گردند.
3-1– هیأت عالی بررسی اختلاف
هیأتی است که به منظور نظارت بر عملکرد هیأت‌های استانی بررسی اختلاف شرکت‌ها و با رعایت مفاد این دستورالعمل در شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تشکیل می‌گردد. اعضای این هیأت از میان افراد با تجربه ترجيحاً بیش از ده سال و به اعتبار توانمندی‌های تخصّصی در زمینۀ صنعت آب و فاضلاب و صلاحیت‌های فنّی، حقوقی و قراردادی به ترتیبی که در ادامه اشاره گردیده است. انتخاب و منصوب خواهند شد.
3-2- وظایف و مسؤلیت‌های هیأت عالی بررسی اختلاف
مسئولیت هیأت یاد شده رسیدگی به اختلاف طرف‌های قراردادی با شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور و موارد ارجاعی از سوی هیأت‌های استانی بررسی اختلاف به منظور ارائه نظر مشورتی می‌باشد.
3-۲-1- سلب صلاحیت اعضای اصلی یا علی‌البدل هیأت‌های بررسی اختلاف در صورت اثبات تخلّف ایشان در انجام وظایف و جایگزینی فرد با افراد جدید.
3-۲-2- نظارت بر اجرای دقیق مقررات این دستورالعمل و عملکرد هیأت‌های استانی.
۳-۲-۳- بررسی، ارائه مشاوره و پیشنهاد در خصوص موارد ارجاعی هیأت‌های استانی.
3-۲-4- برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره‌های آموزشی حقوقی و قراردادی برای شرکت‌ها و عوامل اجرایی.
3-۲-5- تهیه و تدوین بخشنامه‌ها و ضوابط مورد نیاز برای تسهیل و تسریع در رفع اختلافات.
تبصره: کلیۀ هیأت‌ها در صورت درخواست هیأت عالی بررسی اختلاف ملزم به ارائه هر گونه اطلاعات مورد نیاز به آن هیأت می‌باشند.
۳-۳- اعضاء هیأت عالی بررسی اختلاف
هیأت عالی بررسی اختلاف متشکل از ۷ نفر به ترتیب زیر می‌باشد:
1- معاون مهندسی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور بعنوان رئیس هیأت عالی.
2- مدیرکل دفتر نظارت بر اجرای طرح‌های شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به عنوان دبیر هیأت مدیر کل دفتر حقوقی و امور قراردادها شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور.
4- یک نفر خبره صنعت به پیشنهاد و تأیید اعضاء.
5- یک نفر نماینده سازمان برنامه و بودجه کشور.
6- نماینده جامعه مهندسان مشاور.
7- نماینده انجمن صنفی شرکت‌های پیمانکاری با تامین‌کنندگان تجهیزات بنا به مورد اختلاف.
۴– هیأت استانی بررسی اختلاف
هیأتی است که به منظور بررسی اختلاف فی‌مابین شرکت‌ها و عوامل اجرایی مشاور، پیمانکار و تأمین‌کنندگان و با رعایت مفاد این دستورالعمل در شرکت‌ها تشکیل می‌گردد.
4-1– وظایف و مسئولیت‌های هیأت استانی بررسی اختلاف
4-۱-1- بررسی و رسیدگی به اختلافات فی‌مابین شرکت و عوامل اجرایی مشاور، پیمانکار و تامین‌کنندگان.
4-۱-2- تهیه و ارسال گزارش عملکرد یکساله به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور.
4-۱-3- تصمیم نهایی توسط هیأت بررسی اختلاف بدون حضور دو طرف اختلاف و طی جلسه مستقلی اتخاذ می‌گردد.
۴-۱-۴- تصمیمات هیات به عنوان پیشنهاد و مشاوره به طرفین جهت جلوگیری از ادامه اختلافات و بعنوان راه‌گشا به منظور ادامه همکاری و یا هر تصمیمی که با حفظ رویکرد عدالت محور و جلوگیری از تضییع حقوقی طرفین قاطع اختلافات باشد تلقی خواهد شد.
4-۱-5- پس از بررسی موارد اختلافی در هیأت استانی و تنظیم مستندات و صورتجلسات اخذ مشاوره از هیأت عالی در صورت نیاز با درخواست مدیر عامل استان قابل انجام است.
4-2– اعضاء هیأت بررسی اختلاف
اعضای هیأت‌های بررسی اختلاف در سطح شرکت‌های استانی متشکل از ۷ نفر هستند که از میان افراد واجد صلاحیت ترجیحاً با تجربه بیش از ده سال و به اعتبار توانمندی‌های تخصّصی در زمینۀ صنعت آب و فاضلاب و صلاحیت‌های حقوقی و قراردادی به ترتیبی که در ادامه قید گردیده انتخاب و منصوب خواهند شد:
۱- معاون مهندسی و توسعه شرکت آب و فاضلاب شهری بعنوان رئیس هیأت.
2- مدیر دفتر قراردادها شرکت بعنوان دبیر هیأت.
3- یک نفر نماینده از تشکل‌های صنفی بنا به مورد از سوی انجمن صنفی مربوطه.
4- یک نفر نماینده جامعه مهندسین مشاور.
5- یک نفر نماینده تام‌الاختیار شرکت پیمانکاری/ مشاور/ سازنده (طرف قرارداد و متقاضی بررسی اختلاف با معرفی از سوی صاحبان امضاء مجاز)
6- یک نفر نمایندۀ هیأت عالی بررسی اختلاف.
7- یک نفر نمایندۀ سازمان برنامه و بودجه استان.
تبصره: این افراد (به غیر از ردیف ۵) توسط مدیر عامل شرکت مزبور به هیأت عالی بررسی اختلاف معرفی و از سوی رئیس هیأت عالی به این سمت منصوب می‌گردند.
۵- فرآیند رسیدگی به اختلافات
٥-١- هرگاه اشخاص حقیقی یا حقوقی طرف قرارداد (مشاور، پیمانکار، تامین‌کننده) با شرکت آب و فاضلاب استانی در اجرای یک قرارداد نتوانند با مذاکره به تفاهم و نتیجه برسند هر یک از طرفین می‌تواند درخواست خود را برای رسیدگی بصورت کتبی به هیأت مربوطه ارائه و از هیأت بررسی اختلاف استانی ذی‌ربط درخواست رسیدگی و تصمیم‌گیری نمایند.
٥-٢- دعوت به جلسات رسیدگی و اخذ استعلام و مکاتبات لازم و ابلاغ تصمیمات به عنوان هیأت بررسی اختلاف توسط رئیس هیأت انجام می‌پذیرد.
تبصره ۱- پیمانکار یا مشاور طرف قرارداد شرکت آب و فاضلاب استانی الزامی به طرح موضوع اختلاف در هیأت‌های بررسی اختلاف ندارد و در صورت عدم تمایل می‌تواند موضوع مورد اختلاف را از طریق مراجع ذی‌صلاح که در قرارداد قید شده پیگیری نماید.
تبصره 2- در صورت طرح موضوع مورد اختلاف در هیأت بررسی اختلاف رعایت الزامات مفاد دستورالعمل و روش اجرایی آن برای طرفین لازم‌الرعايه است.
تبصره ۳- هیأت بنا به درخواست منفرد هر کدام از طرفین قرارداد می‌تواند به موضوع ورود پیدا نماید و در صورت موافقت طرف مقابل، شروع به رسیدگی نماید.
5-3- تصمیم‌گیری در هیأت‌های بررسی اختلاف با رعایت موارد زیر خواهد بود:
الف. در صورتی که اختلاف به دلیل برداشت متفاوت از متون بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان برنامه و بودجه یا سایر دستگاه‌های ذی‌ربط باشد، هیأت موضوع را از مرجع صدور بخشنامه/ دستورالعمل استعلام نموده و پاسخ واصله توسط هیأت به دو طرف پیمان ابلاغ می‌شود و طرفین اختلاف ملزم هستند از نظر اعلامی مرجع مذکور تمکین نمایند.
ب. در صورتی که اختلاف ناشی از اجرا یا تفسیر مفاد قرارداد باشد بر اساس محتویات و مندرجات قرارداد توافقات و صورت جلسات و قوانین و مقررات مربوطه: هیأت موارد اختلافی را بررسی و در خصوص آن راهکار مشورتی را ابلاغ می‌نماید.
٥-٤- هیأت بررسی اختلاف موظّف است به درخواست‌های واصله بی‌طرفانه رسیدگی کند. لذا هر یک از اعضای هیأت در مواردی که قرابت سببی یا نسبی و یا رابطه قراردادی با طرف قراردادی شرکت آب و فاضلاب داشته و یا سابقاً در موضوع اختلاف ایجاد شده به هر طریقی اظهار نظر کتبی داشته‌اند، صالح به رسیدگی و اظهار نظر در موارد اختلافی نبوده و باید جای خود را به اعضای علی‌البدل متناظر بدهند.
تبصره: اظهار نظر در خصوص موضوع اختلافی پیش از اتخاذ تصمیم نهایی هیأت توسط هر یک از اعضای هیأت نیز موجب سلب صلاحیت ایشان در رسیدگی به آن پرونده خواهد شد.
5-5- هیأت‌ها می‌توانند بنا بر تشخیص خود و حسب نیاز از افراد مجرب و یا گروه‌های کارشناسی خبره در رشته‌های مختلف برای بررسی موضوعات استفاده کنند و در فرآیند رسیدگی به اختلاف‌ها در جلسات خود نظرات این افراد را استماع کنند.
٥-٦- جلسات هیات‌های بررسی اختلاف با حضور تمامی اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات با اکثریت آراء اتخاذ می‌شود.
٦- در صورت هرگونه ابهام یا سکوت این دستورالعمل در خصوص مقررات شکلی، مراتب از هیأت عالی استفسار و نظر تفسیری هیأت عالی معتبر خواهد بود.
7- این دستورالعمل در «۷ بند» و «۶» تبصره تهیه و در مورّخ 27/03/1397 به تأیید رئیس مجمع عمومی شرکت‌های آب و فاضلاب رسیده است.
[1]. «بند ۵» از «ماده ۷» ذیل اساسنامه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور (مصوّب 04/۱۲/1381):
– ارائه مشاوره و خدمات مدیریتی، فنّی و مهندسی مرتبط به شرکت‌های فعّال در صنعت آب و فاضلاب کشور.
[2]. به منظور انجام امور ستادی و پشتیبانی، فنّی، تحقیقاتی، تدارکاتی و آموزشی شرکت‌های موضوع این قانون شرکت خدمات مهندسی آب، وابسته به وزارت نیرو به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تغییر نام یافته تا پس از اصلاح اساسنامه موجود توسط هیأت وزیران، این وظایف را به‌عهده بگیرد.
[3]. «بند الف» از «ماده ۵۳» شرایط عمومی پیمان «نشریه 4311»:
– هرگاه در اجرا یا تفسیر مفاد پیمان بین دو طرف اختلاف نظر پیش آید، دو طرف می‌توانند برای حل سریع آن، قبل از درخواست ارجاع موضوع یا موضوعات مورد اختلاف به داوری طبق «بند ج» بر حسب مورد، به روش تعیین شده در بندهای 1 و 2 عمل نماید.
1- در مورد مسائل ناشی از برداشت متفاوت دو طرف از متون بخشنامه‌هایی که به استناد ماده 23 قانون برنامه و بودجه از سوی سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شده است، هر یک از دو طرف از سازمان برنامه و بودجه چگونگی اجرای بخشنامه مربوط را استعلام نماید و دو طرف طبق نظری که از سوی سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌شود، عمل کنند.
2- در مورد اختلاف نظرهایی که خارج از شمول بند 1 است، رسیدگی و اعلام نظر درباره آن‌‌‌ها به کارشناس یا هیأت کارشناسی منتخب دو طرف واگذار شود و دو طرف طبق نظری که از سوی کارشناس یا هیأت کارشناسی، در چارچوب پیمان و قوانین و مقررات مربوط اعلام می‌گردد، عمل کنند.
