هنگامیکه یک پیمانکارِ احداث، با شرایط زیرسطحی یا جنبههای دیگر، [شرایطِ] پنهان در کارگاه مواجه میشود که از آنچه در قرارداد ذکر شده، یا از آنچه بهطور معمول مورد انتظار است، متفاوت باشد، به شرایطِ مواجهشده، اغلب تحت عنوان «شرایط متفاوت کارگاه» اشاره میشود.
متن زیر، ترجمه مستقیم است و لزوماً در محیط قراردادهای ایرانی، قابل إعمال نیست.
مثالهایی از شرایط متفاوت کارگاه (دیاسسی) میتواند شرایط زیرسطحیِ پیشبینینشده، خاکهای متفاوت، صخرۀ پنهان، آبهای زیرزمینی بیش از حد، صخرۀ مستحکمتر، ارتفاعات بالاتر صخرۀ زیرسطحی، سازههای پنهان، سطح بالاتر آب زیرزمینی، پُرکردن نامناسب مدفون، شرایطِ ازقبلموجود پنهان، یا شرایط پیشبینینشدۀ دیگر را شامل شود. این، [موردِ] نخستین از دو پست وبنوشت دربارۀ دیاسسی است. این [پست]، انواعِ یک، دو، و سه از دیاسسی و موارد ادّعای دیاسسی را توضیح میدهد. دوّمین پست، مسیرها و زبان قراردادیای را که بهواسطۀ آنها، پیمانکار میتواند از قِبَلِ دیاسسی، بازیابی [هزینه/زمان] نماید را کاوش میکند.
دیاسسی در اصل، «شرایط تغییریافته» خوانده میشد. کار روی سطح یا موقعیّتهایی که نوسازی یا توانافزایی کارهای موجود را شامل میشود، میتواند موراد ادّعای شرایط تغییریافته را ایجاد نماید. برای مثال، چنانچه یک پیمانکار بالادستی در اجرای کار پاییندست، ایجاد صعوبت نماید، یا اگر خطای یک شخص ثالث، به تجهیزات خسارت وارد کند، یک ادّعای شرایط تغییریافته میتواند نتیجه شود. اصطلاحِ «شرایط تغییریافته» ممکن است نامی اشتباه برای دیاسسی باشد، چراکه دیاسسی عموماً نه به تغییر، بلکه به شرایطی اشاره میکند که در زمان اجرای قرارداد وجود داشته، لیکن پیشبینی نشده بود.
چشماندازهای پیمانکار بهمنظور بازیابی، پس از مواجهه با دیاسسی بستگی دارد به:
• میزان نمایش مثبتِ شرایط زیرسطحیِ پیشبینیشده که کارفرما ایجاد میکند (1)؛
• حدّی که شرایط مواجهشده، تا آن اندازه از [شرایطِ] نمایاندهشده [توسّط کارفرما] متفاوت هستند؛
• حدّی که پیمانکار، تا آن اندازه، شرایط متفاوت را از طریق بازدید کارگاه یا تجربۀ پیشین در ناحیۀ جغرافیایی و غیره، پیشبینی یا مشاهده کرده؛
• حدّی که پیمانکار، تا آن اندازه، فرضیّات خود در رابطه با شرایط تأثیرگذارِ کارگاه بر کار را بهعنوان مبنای برآورد هزینۀ خود، مستندسازی نموده؛
• دانش کارفرما از شرایطی که در واقع، پیشامد کرده؛ و
• حدّی که پیمانکار تا آن اندازه، اخطار کتبی را زمانی که دیاسسی پیشامد کرده، به کارفرما ارائه نموده است.
در طول سالیان، حدّی که پیمانکار تا آن اندازه، میتواند جبران مالی بهسبب پیچیدگیِ افزایشیافته ناشی از شرایط زیرسطحیِ غیرمنتظره را بازیابی نماید، به آرامی شکل گرفته است. نقطۀ عطفِ این شکلگیری/تکامل، بهرهمندی از قالب استاندارد ۲۳الف در قراردادهای فدرال بوده است که به پیمانکاران، بازیابی عادلانه بهسبب دیاسسی را جواز میدهد (قانون خرید فدرال (افایآر) ۴۸ C.F.R. ¶۵۲.۲۳۶-۲ را ببینید). دیگر قالبهای قراردادی، ازجمله [قالبهای ارائهشده] توسّط اِیآیاِی، اِیجیسی، اییجِیسیدیسی، سند ۲۰۰ از اسناد توافقی [استاندارد]، و فیدیک، گسترهای از بندهای دیاسسی را در بر دارند. هرچند، در انتهای دیگرِ طیف، برخی کارفرمایان خصوصی عبارت/زبان/بیانِ مبرّاکنندهای را با ردِّ هرگونه پاسخگویی در قبال شرایط زیرسطحی در قراردادی فاقد یک بند [مربوط به] شرایط متفاوت کارگاه، به خدمت میگیرند.
دیاسسی[ها] اغلب بهعنوان نوع یک (الف)، نوع دو (ب)، یا نوع سه (ج) دستهبندی میشوند. شرایط متفاوت کارگاه نوع یک، عموماً بهعنوان آن [شرایطی] تعریف میشوند که در آنها، شرایط فیزیکیِ واقعیِ مواجهشده (زیرسطحی یا نهان) در کارگاه، بهطور اساسی از شرایط نمایشدادهشده در اسناد قرارداد، متفاوت هستند. برای مثال، شکل یک را در زیر ببینید.
شکل یک مثال از یک دیاسسیِ نوع یک
برای دیاسسیِ نوع الف، پیمانکار باید تعیین کند که شرایط مواجهشده فیزیکی بوده، که شرایط، زیرسطحی یا نهان بوده، که در کارگاه با آنها مواجهه صورت گرفته، و اینکه تفاوتی اساسی بین شرایط مواجهشده و شرایطِ ذکرشده در قرارداد وجود داشته است. علاوه بر آن، پیمانکار ممکن است ملزم به اثبات آن گردد که وی بر اطّلاعات ارائهشده در قرارداد، اتّکاء نموده، شرایط واقعیِ مواجهشده، ناشناخته بوده، بهسبب این اتّکاء و دیاسسیِ مواجهشده، هزینه و بهصورت بالقوّه زمان اجراء افزایش یافته، و اینکه پیمانکار اخطار مناسب را به کارفرما ارائه نموده است. پیمانکاران کراراً منتج از دیاسسی، تمدیدهای مدّت را درخواست مینمایند. اغلب بندهای [با موضوعِ] دیاسسی، تعدیل زمان قرارداد را فراهم مینمایند، منوط بر اینکه مشکل، زمانِ لازم برای تکمیل را متأثّر نماید.
دیسیاسهای نوع دو، بهعنوان آن [دیسیاس]هایی تعریف شدهاند که در آنها، شرایط فیزیکیِ مواجهشده در کارگاه، بهطور اساسی از شرایطی که بهطور معمول [با آن] مواجهه صورت میپذیرد متفاوت بوده و عموماً وجود [آن] با توجّه به ماهیّت و محلّ کار تشخیص داده میشود. تفاوت اصلی بین شرایط متفاوت کارگاهِ نوع یک و نوع دو، آن است که در دیاسسیِ نوع دو، کارفرما هیچگونه نمایش یا دلالت ماهوی در اسناد قرارداد نسبت به شرایط پیشبینیشدۀ کارگاه صورت نداده است. بهسبب آنکه پیمانکار نمیتواند شرایط واقعی را با اسناد قرارداد مقایسه کند، بار اثبات دیاسسی نوع دو برای پیمانکار بهطور قابل توجّهی افزایش مییابد.
علاوه بر اجزائی که پیشتر تعریف گردید که بهمنظور اثبات استحقاقِ دیاسسیِ نوع یک تعیین گردند، پیمانکاری که در پیِ ادّعای دیاسسیِ نوع دو است، بار افزودۀ اثبات اینکه چه شرایطی در کارگاه، بهعنوان [شرایطِ] معمول تشخیص داده میشوند، و اینکه شرایط مواجهشده، غیرمعمول بودهاند را [بر دوش] دارد.
راهکار چالش حقوقی خود را از ما بخواهید
موارد ادّعای دیاسسیِ نوع دو، هنگامیکه یکی از شرایط آتی نمایان گردد، رد میشود:
- شرایط، برای سازههای ساختهشده در طول یک دورۀ بلند خاص، رایج بوده، حتّی اگر پیمانکار به وجودِ شرایط، خو نگرفته باشد.
- شرایط [مربوط به] آب زیرسطحی بوده و کارگاه، نزدیک یک حجم بزرگ آب جانمایی شده باشد.
- شرایط، یک مانع/انسداد در یک موقعیّتِ معمول/متعارف بوده است.
- پیمانکار، شرایط را در پروژههایی مشابه تجربه نموده است.
- شرایط، باید از طریق مرور رخدادنگاشتهای حفّاری، شناخته میشد.
- شرایط، برای ناحیۀ جغرافیاییِ [پروژه]، معمول بوده است.
یک بند [مربوط به] دیاسسیِ نوع سه، نوعاً ریسک ادارهکردنِ موضوعات خطرناکِ غیرمنتظره را به کارفرما میسپارد. یک روند فزاینده در صنعت حمل و نقل ریلی عمومی، تعیین پتانسیل افزایشیافته برای مواجهه با موضوعات خطرناک در طول آبگیری و حفّاری کارگاه، در اسناد قرارداد و مناقصه است. بخشهای روشنایی، خطوط ریلی مسافر و سنگین، روی خطوط باربری سابق جانمایی شدهاند؛ جائیکه نشتیهای تانکر-واگنها طیّ سالیان زیادی رخ داده و تراورسهای آغشته به کرئوزوت، با شیرابههای کرئوزوت مربوطه، مورد استفاده قرار گرفته بود.
بهطور بالقوه موارد ادّعای دیاسسیِ نوع سه ممکن است به انواعی از موادّ زائد خطرناک غیرقابلقبول از سوی سایتهای دفع [مواد زائدِ] تأییدشدۀ منطقهای محدود گردد. رویّهای مشابه میتواند برای آب آلوده ایجاد گردد، جائیکه پیمانکارِ احداث، یک مخزن نگهدارنده و تسهیلات [و امکاناتِ] تصفیۀ در محل را فراهم مینماید.