ضرورت انجام ارزیابی کیفی مناقصه از نظر حقوقی
در قانون برگزاری مناقصات که برای دستگاههای اجرایی موضوع آن، لازمالاجرا میباشد، در فرآیند ارجاع کار بهصورت مناقصه، با توجّه به اینکه مناقصه خود، یک عقد است، لزوم احراز اهلیّت طرفین برای انعقاد قرارداد، بدیهی است. امّا احراز اهلیّت در حقوق عمومی خود را در قالب چه مکانیزمی نشان میدهد؟ اثر عدم انجام ارزیابی صلاحیّت مناقصهگران در قرارداد چیست؟
بررّسی جواز قانونی ارزیابی ساده در مناقصه بهجای ارزیابی کیفی
در آئیننامة ارزیابی کیفی مناقصهگران، پیشتر موضوع ارزیابی ساده بهجهت سهولت کار، درخصوص معاملات دومرحلهای زیر بیست برابر نصاب معاملات متوسّط، میتوانست جایگزین ارزیابی کیفی گردد. این شیوه، سپس طیّ اصلاحیّهای، به معاملات یکمرحلهای و دومرحلهای تعمیم یافت، لیکن با ورود دستگاه قانونگذار به موضوع، شرایط این امکان، تغییر یافت. امّا در حال حاضر، جایگاه ارزیابی ساده در فرآیند برگزاری مناقصه چیست؟ آیا میتواند جایگزین ارزیابی کیفی در مناقصه گردد؟
سوالاتی که در این بخش پاسخ داده می شود :
- جایگاه ارزیابی کیفی و ارزیابی ساده در فرآیند تشکیل عقد
- مناقصه، به مثابه یک قرارداد
- ارزیابی کیفی، معیار ارزیابی اهلیّت مناقصهگران
- شیوة احراز اهلیّت در محیط حقوق عمومی و خصوصی
- معیارهای اهلیّت در اشخاص حقیقی و حقوقی
- موارد استثنائی عدم الزام به ارزیابی کیفی مناقصهگران
- جواز انجام ارزیابی ساده و لغو اثر از برخی مفادّ آن
برای مشاهده ویدئو بهصورت کامل، لطفاً ابتدا اشتراک را جهت مشاهده این قسمت از طریق کلیک بر روی دکمه زیر تهیه فرمایید
برای مشاهده ویدئو بهصورت کامل، لطفاً ابتدا اشتراک را جهت مشاهده این قسمت از طریق کلیک بر روی دکمه زیر تهیه فرمایید
پرسش: لزوم انجام ارزیابی کیفی در قانون برگزاری مناقصات چگونه است و آیا انجام ارزیابی کیفی، امری اختیاری است یا اجباری؟
پاسخ: باید توجّه داشت که مناقصه، خود یک عقد مجزّا میباشد که بهمنظور تشکیل این عقد، باید فرآیند عام مربوط به تشکیل عقود دیگر هم طی شود. یکی از شروط اساسی و ارکان عقد، داشتن اهلیّت طرفین برای انعقاد قرارداد میباشد و لذا با درنظر گرفتن مناقصه بهعنوان عقد، احراز اهلیّت مناقصهگران باید انجام پذیرد که این عمل در قالب ارزیابی کیفی و یا ارزیابی ساده صورت میپذیرد. لذا چنانچه این احراز اهلیّت صورت نگیرد، قراردادی که با مناقصهگر فاقد اهلیّت منعقد میگردد، محکوم به بطلان خواهد بود. این امر در هردو محیط قراردادی حقوق عمومی و خصوصی حاکم است و از حیث لزوم وجود اهلیّت تفاوتی میان این دو وجود ندارد، هرچند از بعد تشریفات، این دو با هم متفاوتاند.
همچنین باید توجّه داشت که اهلیّت در اشخاص حقیقی و حقوقی جداگانه احراز میگردد. قانون درخصوص اهلیّت اشخاص حقوقی ضابطهای ارائه نمیدهد و صرفاً به بیان شرایط اهلیّت شخص حقیقی، شامل عاقل، بالغ و رشیدبودن پرداخته است. لیکن در محیط حقوق عمومی و درخصوص اشخاص حقوقی، عنصر صلاحیّت، به موارد مربوط به اهلیّت اضافه میگردد. سنجش این صلاحیّت اما مطابق قوانین مربوطه، منجمله قانون برگزاری مناقصات، در قالب ارزیابی کیفی صورت میپذیرد. با این اوصاف، ارزیابی کیفی در فرآیند برگزاری مناقصه، امری اجباری و ضروری خواهد بود.
لازم به توجّه است که بر این قاعده، استثنائی وارد است و آن، مناقصة محدود میباشد. از آنجایی که در مناقصة محدود، منتخب از لیست کوتاه موجود برگزیده میشود، و منتخبین لیست موصوف، قبلتر فرآیند ارزیابی کیفی را طی نمودهاند، لذا ارزیابی کیفی مجدّد ایشان، در مدّت اعتبار لیست، موضوعیّت نخواهد داشت.
مورد استثنائی دیگر، ارزیابی ساده، موضوع آئیننامة ارزیابی کیفی میباشد که در مورد معاملات دو مرحلهای زیر بیست برابر نصاب معاملات متوسّط، به جای ارزیابی کیفی، مورد استفاده قرار میگیرد. اما در سال 1400، اصلاحیّهای با موضوع تعمیم این امر به مناقصات یک مرحلهای و دو مرحلهای صادر گردید که مورد ایراد هیأت تطبیق قوانین مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و موضوع اصلاحیّه، درخصوص عدم لزوم ارزیابی کیفی، ملغیالاثر تلقّی گردید. با این اوصاف، تنها موردی که میتوان ارزیابی کیفی را انجام نداد، مناقصة محدود، با شرح مندرج در فوق میباشد.
در استعلام بها (معاملات متوسط) در صورت پیشنهاد قیمت یکسان توسط دو شرکت کننده که کیفیا محصول یک شرکت کننده با تحقیق برتر تشخیص داده شده ، میتوان این شرکت را برنده اعلام نمود؟
1.آیا برای معاملات جزئی متوسط دارا بودن گواهی نامه صلاحیت پیمانکاری الزامی است؟
2.اگر پیمانکاری پروژه ای در مناقصه برنده بشه در حین اجرای کار یا بعد از تحویل موقت کاشف به عمل بیاید که پیمانکار گواهی صلاحیت معتبر نداشته یا اسناد غیر واقعی ارایه داده باشد و کار فاقد نقص باشد کارفرما چه اقدام قانونی علیه ایشان میتواند انجام دهد؟
ج1) سلام، خیر چون در صورت الزام تفاوتی بین استعلام و مناقصه وجود نخواهد داشت.
ج2) ضمن فسخ قرارداد، ضمانتنامه انجام تعهدات پیمانکار نیز می بایست ضبط و موضوع به سازمان مدیریت منعکس گردد.
به استناد بند الف وب ماده 11 انون برگزاری مناقصات نیازی به وجود صلاحیت نیست
به استناد بند الف وب ماده 11 قانون برگزاری مناقصات نیازی به وجود صلاحیت نیست